Her Temas İz Bırakır

Rudy Gobert'in COVID-19 pozitif çıktığı an spor dünyası için bir dönüm noktasıydı. Öncesinde iptal edilen organizasyonlar vardı. Çok sonrasında dahi inatla devam ettirilen organizasyonlar oldu. Ama spor tarihçileri muhtemelen o 48 saati en büyük etkiyi yaratan periyot olarak nitelendirecek. 2020 Formula 1 Avustralya Grand Prix'si de bu zaman diliminde düşen domino parçalarından biriydi. O pazar günü eski F1 pilotu Jean-Eric Vergne'in de kurucularından olduğu Veloce Esports ekibi Not The Australian GP isimli bir yarış düzenledi. Real Madrid kalecisi Thibaut Courtois, eski Formula 1 pilotları Stoffel Vandoorne ve Esteban Gutierrez, McLaren pilotu Lando Norris ve simülasyon dünyasının hızlı esporcuları bir araya geldiler. Bu biraz da karantina döneminde göreceklerimizin bir fragmanıydı.

Motor sporları dünyasında takvim her gün değişip yarışlar birer birer ertelenir ya da iptal olurken simülasyon dünyası hareketlendi. iRacing'de Team Redline kendi şampiyonasını kurdu. Max Verstappen, Norris ve yolu yakın zamanda F1'den geçen pek çok isim, Ayhancan Güven, GT Fabrika pilotları ve hatta ara ara eski toprak Juan Pablo Montoya bu yarışlarda boy gösterdiler. Bu sırada tekelleşen motor sporları medyasından kaçanların kurduğu The Race sitesinin rFactor 2 üzerinden kurduğu seriler de ilgi görmeye başladı.

Yayınlar YouTube ve Twitch'te, pilotlar evde, bizler de bilgisayar ekranı başında. Espor dünyasının önümüzdeki dört-beş yıl içerisinde gelmeyi hayal edebileceği seviyeye dört-beş haftada geldik. Formula 1'in işin içine girmesiyle Sanal Grand Prix'lerin ilki olan Bahreyn Sanal GP'si yapıldı. Biraz espor ve oyun dünyasından, biraz sporun diğer alanlarından, biraz eğlence dünyasından ve bolca motor sporlarından ismin olduğu bir grid'le ortaya çıktılar. Golfçü Ian Poulter simülasyon ekipmanını garaja kurmayı tercih etmişti, böylece ekrana geldiğinde arka plandaki Ferrari koleksiyonunu görebiliyordunuz. One Direction üyesi Liam Payne, DOTA oyuncusu Redeye ve pist bisikleti efsanesi Sir Chris Hoy'un yer aldığı, eski F1 pilotu Johnny Herbert'ın ilk iki virajı kesip ceza alarak komiklik yaptığı, saçma olduğu kadar eğlenceli bir yarış izledik. Twitch'in en çok izlenen yayıncılarından biri olan Lando Norris ise formasyon turu sırasında oyundan düştü, dönene kadar bot sürücüsü beşinciliğe kadar çıkmıştı. O sırada eski F1 pilotu Anthony Davidson'a Lando'nun katılması için server değiştirdiklerini kimsenin haber vermediği fark edildi, Davidson herkesin sanal yansımasına karşı habersizce yarıştı.

Dünyaya dair neredeyse hiçbir şeyin mantıklı gelmediği bir dönemde bunları sorgulamak olmazdı, gülüp eğlenmeye baktık. Aynı gün Bahreyn Sanal GP'sinden bir saat önce, Not The Bahrain GP'de Cem Bölükbaşı vardı. İlk yarışı dördüncü bitirdi, ikinci yarışıysa 17. sıradan başlayıp kazandı. Bizim için dünyanın geri kalanından biraz daha keyifli bir gündü.

Formula 1'in ikinci Sanal Grand Prix'si gelene kadar espor ve simülasyon dünyası müthiş bir biçimde büyüdü. IndyCar, sezonu iRacing'de açmaya karar verdi. Gridin neredeyse tamamının yanı sıra NASCAR ve Supercars'tan konuklarla, yayın anlaşmalarıyla birlikte altı yarışlık bir espor serisi yaptılar. NASCAR, Fox destekli bir seriyle oval yarış sevenlerin açlığını gidermek için yola çıktı. MotoGP'de ise on sürücünün yarıştığı Stay At Home GP, YouTube'dan canlı yayımlandı. Porsche Supercup yine gridinin çoğunluğunu alarak iRacing platformu üzerine bir seriyi başlattı. Ayhancan Güven iki raunt sonunda iki galibiyet, iki ikincilikle liderliği paylaşıyor ve şampiyonanın en büyük favorisi.

Bir başka dönüm noktası F1'in ikinci resmi espor yarışı olan Vietnam Sanal GP'siydi. F1 Esports serisine ilk sezon katılmayıp sonrasında FDA Hublot Esports adıyla katılan ve esporla arasına mesafe koyan Ferrari bu sefer Charles Leclerc'in yarışmasına izin verdi. Son dönemde Verstappen ile birlikte F1'in geleceği olarak adlandırılan bir yıldız sürücünün katılımı, üstüne üstlük bunu epey muhafazakâr bir takımın bünyesinde yapması işleri değiştirecek nitelikteydi. Williams tam kadro çıkarken Alex Albon'un yanına geçtiğimiz yıl İngiltere'yi Dünya Kupası'na taşıyan kriketçi Ben Stokes geldi. Charles Leclerc ve George Russell, Twitch dünyasına katılıp yayın yapmaya başladılar. Asıl yarıştan bir gün önce yaptıkları antrenman yayını sırasında Leclerc kız arkadaşının sinirlendiğinden bahsediyordu. Çünkü oynarken çok bağırmışlardı! Aynı anda herkesin birbiriyle hem yarışıp hem konuşabildiği bir ortam izleyenlere bambaşka bir tecrübe sunuyordu. Yarıştan sekiz gün önce F1 2019 oyununu alıp günde beş saat antrenman yapan Leclerc yarışı kazandı. Bu arada Sanal Vietnam GP'si 2020 yılında görücüye çıkacak Hanoi sokak pistinin F1 2019'da olmaması nedeniyle Albert Park pistinde yapıldı. Ama hiç dert değildi zira biz mantık devrelerimizle vedalaşalı neredeyse bir ay olmuştu. Dünya hâlâ anlamsızdı ve eğlenmekten başka yapacak bir şey yoktu.

Formula 1 Espor serisi her zaman bu seviyede değildi. Küçük adımlarla başlayan ve izleyecek gerçek bir şeyi olmayan dünyanın akın ettiği Sanal GP'lere evrilen yolun en yakın tanıklarından biri Cem Bölükbaşı:

"2017'deki F1 Espor Kupası içinde Formula 1 olduğu için profesyonel bir şampiyonaydı ama bir o kadar da amatör bir işti. İlk kez yapılıyordu, farklı platformlardan canlı yayımlandı. Bir F1 takımına bağlılık yoktu, gerçek F1 pilotları ve markalar işin birebir içinde değillerdi. Sonrasında sponsor buldular, büyük markalar işin içine girdi ve F1 grid'inden takımlara bağlı olma zorunluluğu geldi. Böylece şampiyona büyüdü. Üç-dört aya yayılan, pek çok pistte yarışılan bir formata doğru genişledi. Her yıl takvim biraz daha uzadı. Başta ortada para ödülü yokken ödül havuzunun 500 bin dolara çıktığı bir seviyeye gelindi. Bu yıl daha da artacaktır. Takımlar F1 Espor serisine girince gerçek pilotlar da işin ciddiyetini anlayıp bu alanda antrenman yapmaya ve yarışmaya başladılar. Sanal GP ve Not The GP gibi seriler ortaya çıktı karantinayla birlikte. Bu sayede F1 pilotlarının da oyun oynayıp gayet eğlendiğini görme fırsatını yakaladık. Hem espor dünyasını hem de eğlence dünyasını birleştiren bir iş ortaya çıkmış oldu."

Oturma Odasından Pistlere

Aslında simülasyon dünyası uzun zamandır motor sporlarının köşesinde varlığını sürdürüyor. 2019 WTCR şampiyonu Norbert Michelisz zamanında simülasyon delisi Macaristan'ın yarış odalarından birinde Gabor Weber tarafından keşfedilip pistlere geçmişti. Gran Turismo'nun GT Academy serisinden çıkan Lucas Ordoñez, Jann Mardenborough, Wolfgang Reip gibi sağlam pilotları mutlaka bir yerlerde izlemişsinizdir. Gran Turismo, şu sıralar Porsche Supercup'ta bizi gururlandıran Ayhancan Güven'in de tekrar pistlere dönmesine vesile olmuştu:

"2011 yılında karting kariyerimi sonlandırdım. 2010'da Türkiye Şampiyonu olmuştum, 2011'de Dünya Şampiyonası'nda podyum yapmıştım, WSK serisini dördüncü bitirmiştim. İtalya Şampiyonası'nı ikinci tamamlamıştım, beşaltı podyum yapıp... Callum Ilott, Robert Schwartzman, Billy Monger gibi isimlerle beraber yarışmıştım. Ama o sezondan sonra bir şeyler olmayınca pes ettik, maddi olarak da sıkıntı vardı. Olmuyordu, imkânsızdı, durduk. Sonra okula ağırlık verdim. Oyun dünyasına da Gran Turismo ile girmiş oldum. O zamana kadar PlayStation koluyla oynardım, direksiyonla denememiştim. Akabinde 2012-2017 yılları arasında Gran Turismo'da dünya rekorları kırdım, 16 yaşında GT Academy'de iki milyon oyuncu arasından ikinci oldum. Beş sene çok yoğun Gran Turismo oynadıktan sonra simülasyonlara geçiş yaptım. Pistlere dönmek için ilk şansı 2016'da Volkan Işık'ın yarış serisi Volkicar ile elde ettim. V2 Challenge'da şampiyon oldum."

Ayhancan ardından TOSFED'in düzenlediği Şampiyonlar Şampiyonası'nı kazandı ve tekrar yurtdışına giderek Porsche Cup kariyerine başladı. Gerisini hepimiz biliyoruz zaten. Cem Bölükbaşı da sanaldan gerçeğe geçiş yapanlardan. Simülasyon dünyasındaki başarısı ona Hockenheim'da bir hafta sonu Formula Renault tecrübesi yaşattı. Eğer sezon geri dönerse 2020'de GT4 Avrupa Şampiyonası'nda Borusan Otomotiv desteğiyle bir BMW kokpitinde olacak. Yine en hızlı esporculardan Igor Fraga bir anlaşmayla Red Bull'un genç sürücü programına dahil oldu. Bütün bu örnekler gösteriyor ki ilerleyen yıllarda yetenek avcıları yerel karting pistleri kadar yarış oyunlarının odalarında da gezinecek. Artan maliyetlerle bir motor sporları kariyeri inşa etmenin her geçen gün daha pahalı olduğu bir dünyada simülasyon alternatif bir merdiven olacağa benziyor.

Gerçeklik Algısı

Motor sporlarında test yasakları ve bütçe kısıtlamaları arttığından beri halka açık olmayan son teknoloji simülatörler hayati önem taşıyor. Teknoloji geliştikçe hepimizin ulaşabildiği yarış oyunları da gerçek hissiyatı verebilir seviyeye gelecek. Peki şu anki gerçekçilik seviyesi ne durumda? Ayhancan Güven'e göre yarış simülasyonları epey ilerledi:

"Gerçekte, özellikle GT otomobillerinde ağırlığı hissedebiliyorsunuz. Aracın arkası geldiğinde daha sert oluyor. Fiziksel kuvvetler simülasyonda olmadığı için orada daha yumuşak. En büyük fark da zaten bu, hissiyatın az olması. Yarış pilotlarının kalçasıyla aracı hissettikleri durum burada mümkün değil. Yine de mental olarak bence birebir aynılar. Ama zaten ben gerçek ve simülasyona iki ayrı oyun gibi bakıyorum. Gerçekte de farklı hamur lastiklerin kendine göre fizikleri var. Farklı simülasyonlarda da bu lastik fiziği kendi içinde değişiyor. Gerçek hayatta da bir şeylere adapte olmanız gerekiyor, alıştıktan sonra o sizin için gerçekçi oluyor. Oyunda da oyunun kendi içindeki mantığını oturttuğunuzda gerçekçi hale getirebiliyorsunuz bunu. Farklı fizikleri ve püf noktalarını yakalamak gerekiyor. Benim çok iyi bulduğum şeylerden biri de pistler. Lazerle taranıp modellenmeye başlandığından beri pistler akılalmaz derecede gerçekçi."

Geçen hafta MotoGP ikinci Stay At Home GP'yi düzenledi. Kadroda Valentino Rossi de vardı. Efsane, son turda düşerken attığı kahkahalarla ülkesindeki felaket senaryosunu unutmaya çalışıyordu. Motor sporları dünyası hâlâ simülasyonlar üzerinden devam ediyor. NASCAR pilotu Kyle Larson yarış sırasında canlı yayında ırkçı bir söylemde bulunduğu için gerçekteki koltuğunu da kaybetti.

Klasik ve retro zevkleriyle tanıdığımız Vettel bile evine simülasyon seti kurdu, düşünün artık. Yayıncılar, her hafta bağış topladıkları birçok yarış düzenliyorlar. F1'in son Sanal Grand Prix durağı Çin'di. Ciro Immobile'yi grid'de gördük, Leclerc yine kazandı, Lando yine oyuna giremedi. Bazı şeyler gerçekten değişmiyor. Evdeyiz ve izlemekten başka yapabileceğimiz bir şey yok. Yarış izlemek isteyenlerimiz için Fotoğraf sanal yarışlar var. İyi ki varlar.