Uyumsuz Aziz

Maç boyunca Dino Zoff'un kurtarışları ile ayakta kalan İtalya, nadir ataklarından birine çıktı. Fabio Capello'dan pası alan Giorgio Chinaglia, sağ kanatta rakibini geçti ve dar açıdan şutunu attı. Kaleci Peter Shilton'dan seken top, Capello'nun önüne düştü. Ona sadece dokunmak kalmıştı. Bitiş düdüğü duyulduğunda skor tabelasında 'İtalyan işi' bir sonuç vardı: İngiltere 0-1 İtalya. Azzurri, tarihindeki ilk Wembley galibiyetini çıkarmıştı. İngilizleri, mağlubiyet ve Dino Zoff'un performansı kadar şaşırtan bir başka durum daha vardı: Yıllar önce futbol sahasına Ada topraklarında ayak basan ve Swansea Başkanı Glen David'in, hakkında "Hiçbir zaman profesyonel seviyede oynayamaz!" dediği İtalyan forvet Chinaglia'daki gelişim.

Giorgio Chinaglia'nın kariyeri bu tarz çatışmalarla geçti. Babasının Galler'e göç etmesi nedeniyle Swansea'de futbola başladığı ilk yılları, takım arkadaşları ve antrenörleriyle kavga ederek geçirdi. Ona göre uyumsuzluğunun nedeni kesinlikle kendisi değildi. Suçlu kim olursa olsun hayallerinin gerçekleşmesinin zor olduğu aşikârdı. 1966'da ailesi İtalya'ya dönme kararı alınca, Chinaglia'nın kariyerine Galler'de devam etmesi için bir nedeni kalmamıştı. Ayrılırken Swansea'lilere bir mesaj da bırakmıştı: "Bir gün fotoğrafımı almak için bana yalvaracaksınız."

İtalya'ya ayak basar basmaz o dönem zorunlu olan askerlik görevi için orduya girdi. Bu dönem, İtalyan Ordusu'nun futbolculara tanıdığı ayrıcalıklar nedeniyle onun için olumlu geçecekti. Düzenli idman yapıyor, zinde kalıyor ve dahası maçlara çıkabiliyordu. Fakat askerlik sonrası tepeye, Serie A'ya tırmanması kolay olmadı. İtalya'da dönemin kuralları gereği başka bir ülkede profesyonel olan İtalyan futbolcuların üç yıl Serie A'da oynaması yasaktı. Babasının önayak olmasıyla önce bölgesel Massese'de top koşturdu, daha sonra Serie C takımlarından Internapoli'ye geçti...

Çete

Lazio, 1966-1967 sezonunda düştüğü Serie B'de çırpınıyordu. 1967-1968 sezonunda kafalarını topraktan çıkaramadılar. Tommaso Maestrelli, Bari, Reggina ve Foggia'daki antrenörlük mesaisinden sonra 1971'de Lazio için direksiyonun başına geçti. Zor bir görev onu bekliyordu. Hele de futbolculuğu döneminde Roma forması giydiği düşünülürse... Maestrelli, üstesinden gelecekti. İlk sezonunda Lazio'yu Serie A'ya çıkarmayı başarmıştı...

Internapoli'de oynarken Lazio'nun dikkatini çeken Chinaglia'nın Serie A mesaisiyse 1969'da başladı. İki sezonda da takımın en golcü oyuncusu olsa da Lazio'yu 1970-1971 sezonunda Serie B'ye düşmekten kurtaramadı. O sezonun sonunda, kendisi için bir baba figürüne dönüşecek Maestrelli'yle bir araya geldi. Lazio'nun dibe vuruşuysa büyük bir sıçrayış öncesi devasa bir adım alışı simgeliyordu. 1971-1972 sezonunu 'İtalyan işi Total Futbol'un' öncülerinden Corrado Viciani'nin Ternana'sının ardından ikinci tamamladılar ve Serie A'ya döndüler. Chinaglia, kariyerinde ilk defa yirmi üstü gole ulaşmış ve 21 golle Serie B'nin kralı olmuştu.

Serie A'ya da muazzam başladılar. Uzun süre şampiyonluk yarışında kaldıkları sezonu üçüncü sırada noktalamışlardı. Chinaglia ve aynı yıl Internapoli'den birlikte Lazio'ya geldikleri Pino Wilson dışında takımın büyük bölümü 1971'de başlayan Serie B serüveninden itibaren takıma eklenmeye başlamıştı: Luciano Re Cecconi, Mario Frustalupi, Luigi Martini, Sergio Petrelli, Giancarlo Oddi, Vincenzo D'Amico... Maestrelli, bu oyuncu grubuyla harika bir sinerji yakalamıştı. Ama takımda bir kolej havasından bahsetmek çok da mümkün değildi. Birlikte söylenen zafer şarkıları yerine kavga, bağrışmalar ve silah sesleri vardı...

İtalya, 'Kurşun Yıllar'ı yaşıyordu, politik gerginlik sokaklara taşmıştı; büyük patlamalar, sokak cinayetleri birbirini izliyordu. Lazio'nun kamp yaptığı otelde gece yarısı duyulan silah sesi de "Yine mi!" dedirtmişti. Fakat gerçek, kısa süre sonra ortaya çıktı. Savunmacı Sergio Petrelli, uyumaya karar vermişti ama ışığı kapatmak için kendisini çok yorgun hissediyordu. Yatağının yanındaki komodinin üzerinde duran silahını aldı; gez, göz, arpacık ve ateş! Oda kararmıştı... Otelde çalışanlar ya da o muhitte yaşayıp sese uyananlar şoktaydı belki ama Lazio'lu oyuncular için durumda anormallik yoktu. Birçok oyuncu silah taşıyordu, kamplarda çöp kutularına ateş ediliyor hatta yeni transferlerin takım arkadaşlarına güveni silahla ölçülüyordu. Şiddet bununla da sınırlı değildi üstelik. Maestrelli'nin orta sahadan sol beke çektiği ve sistemin önemli parçalarından birine dönüşen Luigi Martini'nin başını çektiği bir grup vardı. Karşısında ise golcü Chinaglia'nın çetesi. Zorda kalınmadıkça ayrı soyunma odalarını kullanıyorlar, antrenmanlarda dahi sık sık birbirlerine giriyorlardı. Maestrelli için en iyi antrenman maçı, berabere biteniydi...

Bu öfkeden elbette rakipler de nasibini alıyordu. 1970'te Fuar Şehirleri Kupası'nda Arsenal'la eşleştiklerinde Arsenal'lı oyuncularla kavgaya tutuşmuşlar, 1973-1974 sezonunda UEFA Kupası'nda Ipswich'le eşleştiklerinde ise daha büyük bir faciaya imza atmışlardı. Lazio, eşleşmenin ilk maçında Trevor Whymark'ın dört golüne engel olamamış ve 4-0'lık yenilgi ile Roma'ya dönmüştü. Ipswich takımı, rövanş için Roma'ya geldi, ilk idmanına çıktı ve bir şokla karşılaştı. A.S. Roma taraftarları onların lehine tezahürat yapıyordu. Daha sonra da Whymark'a bir plaket takdim ettiler. Bütün bunlar Lazio'luları iyiden iyiye gerdi. Erken gollerle rövanşı 2-0'a getirseler de ilk yarıda maçın hakemi Leo van der Kroft'un Ipswich savunmasının çizgiden elle çıkardığı pozisyona devam kararı verip, ikinci yarıda Ipswich lehine çaldığı penaltı ortalığı karıştırmıştı. Lazio, Chinaglia'nın da gol attığı maçta dört golü buldu ama yediği iki gol veda demekti. Lazio'lu oyuncular ile sahaya inen taraftarlar Ipswich'lilerin peşine düştü ve çıkan olaylar İtalyan futbolunun utanç gecelerinden biri ile sonuçlandı...

1974

Bütün bu karmaşada tarih yazmaya doğru adım adım ilerleyen takım yine de Lazio'ydu. Önceki sezonki performanslarını ligde devam ettirmişler ve son düzlüğe şampiyonluk potasında girmişlerdi. Ligin dönüm noktası, 14 Nisan 1974'te çıktıkları Verona maçı oldu. İlk yarıyı 2-1 geride kapatan Lazio'da moraller yerle bir olmuştu. Takım soyunma odasına doğru ilerliyordu ki 'sorunlu evlatlarını' iyi tanıyan Maestrelli girişe onlardan önce varmıştı. "Sahaya dönün!" emrini verdi. Tünelden sahaya döndüler ve herkes kendi pozisyonuna geçip rakibi beklemeye koyuldu. Tribünler coşmuştu. İkinci yarı, destana uygun şekilde başladı. Chinaglia'nın 78'de attığı gol son noktayı koyacaktı. Lazio 4-2 ile geri dönmüş, Chinaglia ise bir Serie A sezonunda Lazio formasıyla en çok gol atan oyuncu olan Silvio Piola'nın 21 gollük rekoruna ortak olmuştu.

Lazio, bazı maçlarda tökezlese de ig bittiğinde en tepedeydi. Disiplin üzerinden tanımlanan İtalyan futbol kültüründe belki de zirveye çıkan en sorunlu takımdılar. Çetenin başındaki Chinaglia da 24 golle gol kralı olmayı başarmıştı. Verona maçındaki gibi takımını ipten alan birçok gol atmıştı ama bir tanesi, hatta en basitlerinden biri taraftarlar için büyük önem taşıyordu. 31 Mart 1974'te Roma karşısında geriye düştükleri derbide penaltıdan galibiyet golünü atan Chinaglia, sevincini işaret parmağıyla Roma'nın meşhur tribün grubu Curva Sud'a selam göndererek yapmıştı. Bu mesaj, sadece futbol sınırları içerisinde açıklanacak cinsten değildi. Kariyer sezonunu geçiren Chinaglia, 1974 Dünya Kupası için İtalya'nın en büyük silahlarından birine dönüşmüştü. En azından kâğıt üzerinde...

İtalya, gruptaki ilk maçında Haiti karşısına çıktı. Şok bir golle mağlup duruma düşseler de 2-1 öne geçmeyi başardılar. Antrenör Ferruccio Valcareggi, avantajı yakalamalarına rağmen aldığı karardan caymadı ve ikinci golden bir dakika sonra Chinaglia'yı oyundan aldı, Pietro Anastasi'yi sahaya sürdü. İtalya için yeni bir film başlıyordu...

Chinaglia, oyundan çıkarken yedek kulübesine el hareketleri yaparak soyunma odasına doğru yürümeye başladı. Teknik heyete salladığı küfür televizyonun başındakiler tarafından bile rahatça anlaşılmıştı. İtalya, Chinaglia'nın yerine oyuna giren Pietro Anastasi'nin golüyle 3-1 kazandı ama soyunma odasında Chinaglia terörü yaşanacaktı. Kimilerine göre eline geçen şişeleri duvara fırlattı, kimilerine göre şişelere tekme salladı, bağırdı, çağırdı... Kısacası Lazio'daki atmosferi, İtalya Milli Takımı'na taşıdı. İtalya, Arjantin ve Polonya maçlarındaki berbat performansı ile kupaya veda etti. Aslında bu hayal kırıklığı Rivera, Mazzola, Riva gibi büyük yıldızların olduğu bir jenerasyonun ve Katenaçyo'nun iflasıydı. Ama esas suçlu, birçoklarına göre başkasıydı: Chinaglia, takımın ahengini bozuyordu.

1974'deki faciayı Azzurro Tenebra adlı romanına taşıyan ve Chinaglia'yı 'Giorgine' karakteri ile kötüler tarafına dahil eden İtalyan yazar Giovanni Arpino, onun için "Futbol tarihimizin en küstah ve olumsuz şahıslarından biri" diyordu. Kupayı Guerin Sportivo'ya değerlendiren futbol sevdalısı yönetmen Pier Paolo Pasolini ise şunları yazmıştı: "Chinaglia bu milli takımda kesinlikle faydasız. Sakar ve ahmakça hareket eden bir ileri uç oyuncusu. Dahası, diğerlerinin moralini bozmaktan başka bir işe yaramıyor!" Faşizmin en büyük düşmanlarından Pasolini ve onun gibi düşünen milyonlarca İtalyan için Chinaglia, saha içinde uyum sorunu yaşayan bir santrfordan daha büyük bir sorundu.

Sağ Kesimin Anarşisti

Güçlü, yırtıcı stili ve Galler'den gelmesi nedeniyle Juventus formasıyla tarihe geçen John Charles'a benzetilen ve bu nedenle Lazio'lu taraftarların 'Long John' olarak seslendiği Chinaglia'nın başka lakapları da vardı. 'Sağ Kesimin Anarşisti' bunlardan biriydi. Politik gerilim 1960'lardan itibaren tribünleri de şekillendirmeye başlamış, Roma'nın sol tandanslı taraftar grubu Curva Sud uzun yıllar bütünleşeceği güney tribününü ele geçirmiş ve takım bir anda solun futboldaki simgelerinden olmuştu. Lazio ise sağ görüşlülerin sivrildiği tribünlere sahipti. Duccio Tessari'nin 1971 tarihli Una Farfalla Con Le Ali Insanguinate (Kanlı Kelebek) filminde futbolcular sendikası ve meslektaşları arasındaki gelir dağılımındaki adaletsizliğe dikkat çeken bir nutuk atan Chinaglia, 70'lerin ortasına doğru artık bir simgeye dönüştüğü dönemde Faşist Parti'ye ilgisi olduğunu, faşist politikacı Giorgio Almirante'yi sevdiğini açıklıyordu. Bütün bunlar onu Roma tribünlerinin bir numaralı yeşil saha düşmanı yapmıştı. Derbideki o işaret, bu gerginliğe bir cevaptı. Savaş burada bitmedi. Roma'lılar Chinaglia'ya ait dükkâna saldırıyor, santrfor ise takım geleneğine uyup 44'lük Magnum taşıdığını açıklıyordu. Fakat İtalya'daki siyasi gerilim, her ne kadar korkusuz gibi görünse de ailesi adına Chinaglia'yı korkutuyordu...

"Bu mektubu, bana yazan bütün Lazio taraftarlarına teşekkür İtalya'nın 1974 Dünya Kupası'ndaki ilk maçında Haiti karşısına çıkan ilk 11'İ. etmek için kaleme aldım. Ama ne yazık ki son kararım bu: Futbol oynamak için İtalya'ya dönmeyeceğim. Birçok sebebi var ama asıl neden ailem, benim için en önemli şey. Umarım onları mutlu etmişimdir. Belki de benim için futbolun sonu gelmişti. Artık oynarsam sadece eğlencesine oynarım." Chinaglia, 25 Nisan 1975'te Torino karşısında Lazio forması ile son maçına çıktı ve İtalya'yı terk etti. Arkasında, Lazio taraftarı için yazdığı bu mektubu bırakarak... Lazio'nun sözleşme teklifini merak bile etmediğini söylüyor, Lazio'yu özlediğinde çocuklarına bakarak duygularını bastıracağını belirtiyordu. Bir sezon önce New York Cosmos ile anlaşmış hatta ailesini ABD'ye göndermişti. Lazio taraftarının baskısı bir sene daha kalmasına yetmişti ancak. Bayrağı ondan alan ve hatta onu aratmayan golcü Bruno Giordano, 'Long John' için şunları söylüyordu:

"Biz altyapıdaki oyuncular için idoldü. Top toplayıcı olduğumda topu hep ona vermek isterdim. Ona zaafım vardı." Giordano da görkemli kariyerine birkaç yıl sonra Totonero Skandalı ile gölge düşürecekti...

Bizon

Chinaglia, futbolun eğlencesine oynandığı 'Soccer' âleminin en büyük ikonlarından birine dönüşecekti. Bir sezonda attığı elli gol, bir İtalyandan beklenmeyen derecede iyi İngilizcesi ve "Pele ile oynamak nasıldı?" sorusuna "Pele benimle oynadı esas" cevabını verdirecek egosuyla ABD spor âleminin aradığı şovmenlerden olduğunu kanıtladı. Soyunma odasındaki dolabından eksik olmayan Chivas'ı ve sigarası ile. Gücü, burada da en büyük silahıydı. Lakabı artık 'Bizon'du. 1979'da ABD vatandaşı da olmuştu...

İtalya'ya dönmeyeceğini söylese de kısa süre sonra, ani bir kanser teşhisi sonunda hayata veda eden manevi babası Maestrelli'nin, birkaç ay sonra da bir eşek şakası sonucu vefat eden takım arkadaşı Re Cecconi'nin cenazeleri için döndü. Re Cecconi, soygun şakası yapmak için girdikleri kuyumcunun sahibi tarafından vurulmuştu... Lazio ve silahların yolu yine kesişmişti...

1983'te bu kez Lazio'nun başkanı olarak İtalya'ya döndü. Lazio Totonero'dan dolayı küme düşürülmüştü ve nihayet Serie A'ya çıkmışlardı. Futbolculuk kariyeri ile benzeşen bir hikâye gibi görünse de ayakları ile yaptıklarını beyniyle yapamadı. Kötü sonuçlar bir yana, Udinese maçından sonra hakem Gino Menicucci'ye saldırarak aldığı sekiz aylık men cezası, öfkesini hâlâ yenemediğini gösteriyordu. 1984-1985 sezonunda Lazio küme düştüğünde başkanlık koltuğunda yine o vardı. Daha sonra yolsuzluk ve mafya bağlantıları ile başı belaya giren Chinaglia, 2000 senesinde bu kez Foggia'nın patron koltuğunda idi. Ama sonuç değişmedi: Hayal kırıklığı.

1980'lerde Giordano, 1990'larda Beppe Signori ve bugünlerde de Ciro Immobile... Lazio'da attıkları gollerle taraftarları peşinden sürükleyen skorerler, o performansları milli takıma taşımakta güçlük çektiler. Chinaglia da bu derneğin üyelerinden. Bugün bile 1974 Dünya Kupası onun üzerinden konuşulmaya devam ediyor. Lazio taraftarının "11 Chinaglia istiyoruz. 1980 Soccer Bowl Curva Sud'a salladığın o parmak sonsuza dek orada kalacak" pankartı ise kulüp tarafında ona duyulan saygının en ikonik göstergelerinden. Mayıs 2017'de Trump'ların İtalya ziyaretinde yaşananları da hatırlamakta fayda var.

Geceyi dışarıda geçiren Ivanka Trump, Roma'daki Le Cave di Sant'Ignazio adlı restorana girer. Restoranda çarmıha gerilmiş İsa figürünün hemen yanında ve biraz daha üstünde olan fotoğraf dikkatini çekmiştir. Kollarını iki yana açmış, gökyüzüne bakan bu adamın ilahi biri olduğunu düşünür ve sorar:

— Bu hangi aziz?

— O bir aziz değil. Büyük bir Lazio futbolcusu: Giorgio Chinaglia.